Włodawa

Pocztówkę otrzymałam jako dodatek do listu od Emilki :)

Włodawa

Włodawa to miasto w północno-wschodniej części województwa lubelskiego, we wschodniej Polsce, w powiecie włodawskim; położone na obszarze Garbu Włodawskiego nad Włodawką i Bugiem przy granicy z Białorusią. Włodawa leży na Południowym Podlasiu, Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim i Polesiu. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa chełmskiego.

Od 1 stycznia 1973 r. do 15 lipca 1992 r. w skład Włodawy wchodził Orchówek (miasto od 1506 do XVIII wieku i ponownie w latach 1775-1896, obecnie wieś w gminie Włodawa).
Historia

Historia Włodawy do połowy XV wieku nie jest dobrze znana z powodu braku źródeł. Wiadomo jednak, że istniała już w pierwszej połowie XIII wieku jako jeden z grodów Księstwa halicko-wołyńskiego i już wtedy mieszkała w niej ludność polska, ruska i żydowska. Położenie nad wielką rzeką – Bugiem – sprzyjało szybkiemu rozwojowi miasta jako ośrodka handlowego i tranzytowego. Po lokacji miasta, która miała miejsce prawdopodobnie na początku XVI wieku, do Włodawy zaczęli coraz liczniej sprowadzać się Żydzi. Od 1566 r. Włodawa na mocy unii lubelskiej stała się miastem granicznym, zaś rzeka Włodawka stanowiła granicę pomiędzy województwem brzeskolitewskim a ziemią chełmską. W roku 1596 Włodawa przeszła w ręce Leszczyńskich. W 1624 r. wzniesiono we Włodawie szkołę i zbór kalwiński, czynny do 1698 roku. Ważnym wydarzeniem był zwołany do Włodawy w roku 1634 synod kalwiński, na który przybyli delegaci z całej Korony i Litwy w celu ustalenia jednolitych form obrzędowych. W 1648 r. wojska Chmielnickiego zajęły i spustoszyły Włodawę, mordując znaczną część mieszkańców. Kolejne wieki to rozwój gminy żydowskiej i stopniowe zwiększanie się liczby mieszkańców wyznania mojżeszowego.

Podczas Konfederacji Barskiej 14-15 września 1769 w bitwie toczonej w odwrocie z Włodawy w kierunku Łomaz poległ Franciszek Ksawery Pułaski, śpieszący z pomocą bratu Kazimierzowi Pułaskiemu.

Przed II wojną światową we Włodawie były już dwie synagogi, bejt ha-midrasz, dom modlitwy, szkoła talmud-tora, mykwa i cmentarz żydowski; działały dwie kapele klezmerskie i klub sportowy Makabi. Holocaust zmienił diametralnie oblicze miasteczka, które było już wówczas od dawna typowym sztetlem. Większość żydowskich mieszkańców Włodawy zginęła w obozie zagłady w Sobiborze. Po wojnie pożydowskie budynki wykorzystywano m.in. jako magazyny, zaś macewy z cmentarza służyły często do brukowania ulic. W 1981 r. utworzono Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego, które przejęło dawne synagogi, przekształcając je w budynki muzealne.

Włodawa przez wieki była miastem, w którym w zgodzie żyli obok siebie Polacy, Rusini (Ukraińcy) oraz Żydzi, którzy do II wojny światowej stanowili ponad 60% jego ludności. Tradycję wielokulturowości upamiętnia i kultywuje coroczny Festiwal Trzech Kultur (kultur: żydowskiej, polskiej i ruskiej, związanych z trzema religiami: katolicyzmem, prawosławiem i judaizmem). W okresie zaborów Włodawa leżała początkowo w zaborze austriackim, dopiero potem została włączona do rosyjskiego.

W dniu 15 marca 1923 powstał klub sportowy „Sokół” Włodawa, rok później zmienił nazwę na „Włodawija”, a w roku 1956 Włodawianka klub przyjął dzisiejsza nazwę.


Barokowy kościół parafialny pw. św. Ludwika z lat 1741-1752, zbudowany wg projektu włoskiego architekta Pawła Fontany. Budowniczym świątyni był Tomasz Rezler. Obok klasztor ojców paulinów.
Cerkiew prawosławna pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny.
Wielka Synagoga wzniesiona w roku 1764, przy której znajdują się jeszcze dwa pokrewne budynki (Mała Synagoga oraz Bejt ha-midrasz).
„Czworobok” – budowla w kształcie kwadratu z dziedzińcem w środku – zabytek unikatowy, najprawdopodobniej jedyny tego rodzaju w Polsce. Czworobok należał do włodawskich rajców, kupców i rzemieślników, w większości Żydów.

Wielka Synagoga mieszcząca się przy obecnej ul. Czerwonego Krzyża 7 została zbudowana w latach 1764-1771 staraniem gminy żydowskiej, dzięki wsparciu fundacji rodu Czartoryskich. Autorem projektu był najprawdopodobniej Paweł Antoni Fontana. Bożnica została częściowo przebudowana pod koniec XVIII w. Sto lat później dobudowano drugą kondygnację i dwa narożne alkierze. Wnętrze niszczone pożarem w rok 1934 zostało odrestaurowane. W czasie okupacji synagoga została zdewastowana przez hitlerowców i zamieniona w magazyn. W takim stanie przetrwała aż do 1970 r. W latach 80-tych XX w. został przeprowadzony gruntowny remont budowli, a w odrestaurowanym obiekcie otwarto w 1986 r. Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. Stała ekspozycja etnograficzna dotycząca regionu wzbogacona została w 1990 r. o wystawę judaików.

Zanim powstała w XIX w. istniejąca CERKIEW PRAWOSŁAWNA pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w 1790 wybudowano cerkiew unicką, drewnianą pod wezwaniem zachowanym do dziś. Z niewiadomych przyczyn spaliła się 12 lutego 1813 roku. Obecna zbudowana w latach 1840-1842 jako unicka, od 1875 roku prawosławna, przebudowana w stylu bizantyjsko - klasycystycznym, na planie krzyża greckiego z wieżą i trzema absydami. Wewnątrz znajduje się klasycystyczna polichromia z 1842 r. oraz ikonostas z 1843 r. z ikonami XVII i XVIII - wiecznymi. Cerkiew jest usytuowana na krawędzi skarpy nadbużańskiej.

Rynek

Pośrodku rynku stoi tzw. czworobok, czyli zabytkowy zespół kramów i jatek. Późnobarokowy obiekt składa się z parterowych kramnic otaczających kwadratowy dziedziniec. Jednolitą bryłę włodawskiego kompleksu kramów urozmaicają dwie przeciwległe bramy przejezdne. Tę od strony zachodniej zdobi blaszana figurka jeźdźca z wyciągniętą szablą. Według tradycji ma przedstawiać rannego w pojedynku z Wołodyjowskim Bohuna, bohatera Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza. Na ścianie jednej z narożnych kamienic rynku widnieje wielki zegar słoneczny.

5 komentarzy:

  1. Wygląda na bardzo ciekawą miejscowość, a jego historia jest dość interesująca :)
    Pocztówka jest fajna, chyba pierwszy raz spotykam się z taką małą mapką Polski i zaznaczoną miejscowością. A szkoda, bo całkiem zgrabnie to wygląda :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Wszelkie kościoły niekatolickie, tj. cerkwie, synagogi, meczety oglądam z wielkim zafascynowaniem. Dopiero co wróciłam z woj. lubelskiego, a wcześniej nie słyszałam o tej miejscowości! Szkoda.

    OdpowiedzUsuń
  3. Ładna pocztówka miasta z ciekawą historią.

    OdpowiedzUsuń

Litwa - Góra krzyży

Kontynuując naszą wycieczkę udajemy się na Górę krzyży. Góra Krzyży Kryžiu kalnas, to nieduże wzgórze, nieraz nazywane również Górą Zamko...

Copyright © 2014 Palcem po mapie , Blogger